Дэлхий даяар жилд дунджаар 500-1.2 сая хүн менингококкт халдвараар өвчилж, 50-135 мянган хүн нас бардаг тухай ДЭМБ-ын тайланд дурджээ. Харин манай улсын тухайд энэ өвчин 1950 оноос хойш бүртгэгдэж, менингококкт халдварын гурван удаагийн томоохон дэгдэлт гарсан байдаг. Тодруулбал, сүүлийн таван жилд менингококкт халдварын өвчлөл Орхон, Дархан-Уул, Дорнод, Сэлэнгэ, Сүхбаатар, Архангай аймаг болон нийслэлд (0-5 хүртэлх насны хүүхэд) бүртгэгдэв. Уг өвчлөл гурав, дөрөвдүгээр cap болон ес, арваннэгдүгээр сард зонхилон тохиолдож, гол төлөв A, В, С, W135 хүрээний нянгаар үүсгэгддэг гэж Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас мэдээлж байна.
Менингококкт халдвар нь амьсгалын замаар дамжин халдварладаг тул дэгдэлт хэлбэрээр тархвал нас баралт өндөртэй өвчин юм. Нийслэлд энэ оны эхний хоёр сарын байдлаар, менингококкт халдвараар 1-4 насны хоёр тохиолдол бүртгэгдээд буй. Өвчлөлийн тохиолдлуудад шуурхай арга хэмжээ авч, голомтын хариу арга хэмжээг 24 цагийн дотор зохион байгуулж ажилласны дүнд намжжээ. Тиймээс уг өвчний улирал эхэлж байгаатай холбогдуулан дэгдэлт болохоос урьдчилан сэргийлж, Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газраас ХӨСҮТ-тэй хамтран эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний бэлэн байдлыг эрчимжүүлж ажиллах талаар сургалт ч зохион байгууллаа.
Сургалтад Нийслэлийн түргэн тусламжийн төв, есөн дүүргийн эрүүл мэндийн төв, нэгдсэн дөрвөн эмнэлгийн эмчилгээ эрхэлсэн орлогч дарга, өрхийн менежер, хүүхдийн ерөнхий зохицуулагч, хүүхэд, өсвөр үе, нярайн эмч, хүлээн авах, яаралтай тусламж, сэхээн амьдруулах тасгийн эмч, халдвар судлаач, өрх, тосгоны эрүүл мэндийн төвийн эмч гээд нийт 1,020 хүн оролцсон юм.
Д.НАРАНГЭРЭЛ: МЕНИНГОКОККИЙН ХАЛДВАР ХҮНДЭРВЭЛ АМЬ НАСАНД ХҮРЭХ АЮУЛТАЙ
Cap шинийн баярын өдрүүдэд дэгдсэн цахилгаан менингитийн хоёр тохиолдлын талаар ЭМЯ-ны хэлтсийн дарга Д.Нарангэрэлээс тодруулахад,
-Менингококкийн халдварт өвчнийг манайхан цахилгаан менингит гэж нэрлэдэг. Яагаад гэвэл гэнэт эхэлдэг. Өөрөөр хэлбэл, цахилгаан цохих мэт өвчин хурдтай хүндэрдэг. Харамсалтай нь энэхүү өвчин cap шинийн амралтын үеэр хоёр тохиолдол бүртгэгдлээ. Нэг нь Увс аймгийн төвд, мөн нийслэлийн Баянзүрх дүүрэгт. Өвчний шинж тэмдэг илэрсэн даруйд эцэг эхчүүд болон эмнэлгийн байгууллага шуурхай арга хэмжээ авсны үр дүнд дээрх хоёр хүүхдийн биеийн байдал харьцангуй сайжирлаа.
Энэ өвчний гол өвөрмөц шинж тэмдэг бол нэгдүгээрт, хүүхэд зүгээр байж байгаад гэнэт өндөр халуурдаг. Томуу, томуу төст өвчин, салхин цэцэг туссан үед хүүхэд нэг, хоёр хоногийн өмнө юм уу эсвэл хэдэн цагийн өмнөөс бие нь суларч, нус гоожих зэрэг өвчний шинжтэмдэгилэрч эхэлдэг байтал менингококк эсэргээрээ. Зүв зүгээр хоолоо идэж байсан эсвэл тоглож суусан хүүхэд гэнэт л өндөр халуурдаг. Харамсалтай нь энэ шинж тэмдгийг эцэг эхчүүд тоохгүй байх нь бий. “Сая дөнгөж зүгээр тоглож байсан юм чинь яав л гэж” хэмээн боддог. Гэтэл тийм биш.
Өвчин маш хурдан явцтай. Маш өндөр халуураад, их бөөлждөг. Мөн дагзны хөшинг гарч ирнэ. Маш их айж, цочиж уйлна. Хөх хөхдөг хүүхэд хөхөө хөхөж чадахгүй болно. Үүнтэй зэрэгцээд 1-2 цагийн дотор зөв биш тууралт үе мөчнөөс эхэлж гардаг. Энэ цаашлаад маш богино хугацаанд цусархаг болж, үхэждэгээрээ аюултай. Мэдээж энэ бүх шинж тэмдгийг хурдан таньж мэдээд эрүүл мэндийн байгууллагад хандаж, тусламж үйлчилгээ авч чадвал 100 хувь эдгэрдэг өвчин юм. Хэрэв чадахгүй бол хүүхдийн биеийн байдал хүндрэх, цаашлаад амь насанд нь хүрэх аюултай.
Энэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гол үндсэн арга нь ерөөсөө л насан хүрэгчдийн эрүүл мэндийн сахилга бат. Өвчнийг эцэг эхчүүд л тараадаг бөгөөд өвчний нян хамар, залгиурт байдаг. Тэр дундаа залгиурт. Тийм учраас хоолой нь өвддөг, архаг ангинатай хүмүүс даруй эмчлүүлэх хэрэгтэй. Мөн өвчлөл гарч байгаа энэ үед арав, арав хоногоор ээлжлээд хоолойгоо царван, сода, лимон, давсны уусмалаар зайлж байх хэрэгтэй. Энэ бүхэн байхгүй үед буцалсан цэвэр усаар ч хамаагүй хоолойгоо зайлж болно.
Харин хоолойгоо зайлж мэдэхгүй бага насны хүүхдэд өглөө, оройдоо зөгийн бал долоолгож байгаарай. Яагаад гэвэл халдвар хүний хамар, залгиур буюу хоолойд байдаг учраас нян үржиж буй орчныг өөрчлөх ёстой. Ингэж нянгийн орчныг өөрчилж чадвал менингококкийн нян маш амархан үхдэг. Түүнчлэн хүүхдээ хөхүүлэхдээ эхчүүд гараа маш сайн угааж, хөхөө тогтмол цэвэрлэж байх нь зүйтэй. Мөн хүүхдийг шүлсдэж үнсэхгүй байх нь зөв. Учир нь менингококк нь агаар дуслын халдвар. Тэгэхээр таны шүлсний дуслаар дамжих нь. Ингээд зогсохгүй хамгийн гол нь бага насны хүүхдийг дагуулж айл, үзвэр үйлчилгээний газар, дэлгүүр хоршоо хэсэхгүй байх хэрэгтэй.
Хүүхдэдээ үзүүлэх асаргаа сувилгаагаа сайжруулж, биед нь ямар өөрчлөлт гарч байгааг ажигла. A, С витамин сайн өг, шингэн зүйл уулга. Таны хүүхдэд дээрх шинж тэмдэг илрэх юм бол яаралтай 103, ХӨСҮТ-ийн 100 дугаарын утсаар дуудлага өг. Маш хурдан эмнэлгийн байгууллагад хандах хэрэгтэй шүү. Хүүхдийн амь нас нэг, хоёр, арав, хорин минутаар хэмжигддэг учраас яаралтай тусламж авах ёстой. Хамгийн гол нь энэ өвчин 100 хувь эдгэрдэг гэдгийг эцэг, эхчүүд мэдээсэй.
МЕНИНГОКОККИЙН ГОЛ ШИНЖ ТЭМДЭГ
Менингококкийн халдвар нь арьсан дээр өвөрмөц хэлбэртэй цусан тууралт болон тархины зөөлөн бүрхүүл, тархины эдийн үрэвслээр илэрдэг байна. Neisseria meningitids гэгдэх нянгаар үүсгэгддэг амьсгалын замын цочмог халдварт өвчин.
Илрэх шинж тэмдгүүд:
- Гэнэт өндөр халуурах
- Цочимтгой болох (хурц гэрэл, дуу чимээ зэрэгт)
- Хүүхэд уйлагнаж ээжийгээ ноолох
- Гэдэс нь өвдөх (1-2 удаа шингэн суулгах)
- Толгой өвдөх, хоолонд дургүй болох
- Бөөлжих
- Хүзүү хөших, ухаан санаа самуурах
- Бүх биеэр тууралт гарна (ихэвчлэн хөл, гуяар гарах ба зарим тууралт нь цусархаг шинжтэй болно).
