Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн ихэнх нь улстөрчдийн хамааралд ордог юм байна гэдэг ойлголтыг өнгөрсөн долоо хоногт олон нийт авлаа.
ХХААХҮЯ-ны харьяа Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас МАН-ын зүтгэлтнүүд, УИХ, Засгийн газрын гишүүдийн хамаарал бүхий компаниуд тэрбумаар хэмжигдэх зээл авчихсан баримт байна.
Мөн АН-ынхан эрх барьж байх үедээ Төсөлд дэмжлэг үзүүлэх тогтоол зэрэг аргаар бас л нэг нэгэндээ тэрбум төгрөгөөр яригдах зээл гаргаж байж. Аль алиных нь гаргасан зээл нь арилжааны банкаар дамжаагүй, сангийн үндсэн чиг шугамаас хазайж холбогдох хуулиудаа зөрчсөн, сайд тушаал гаргасан зэрэг илэрхий зөрчлүүдтэй. Ерөнхийдөө хяналтгүй, сул мөнгө байсан юм байна.
Энэ жижиг, дунд үйлдвэрүүдтэй холбоотой зээлийн маргаан цаашдаа ч багагүй сунжрах байх. Магадгүй өөр нэг сенсаацтай сэдэвт дарагдаад өнгөрч мэдэх юм. АСЕМ зохион байгуулахдаа улсад олон тэрбумын хохирол учруулсан 17 албан тушаалтан, өнөө уул уурхайг эзэлсэн 30 гэр бүл, офшорчид гээд бид өнгөрсөн жилийн хугацаанд хэчнээн ч удаа тэрбумаар яригдах мөнгөний талаар мартсан юм бэ дээ. Зарим хүмүүсийн таамаглаж байгаагаар Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих сангийн хөрөнгө нь угаасаа УИХ-ын гишүүдэд хуваарилсан мөнгө юм гэнэ. Тийм болохоор хуваагаад өгсөн гэх. Цуурхал байлгүй дээ.
Гэхдээ зээл, арилжааны анхан шатны шаардлагуудыг тавьдаггүй их хэмжээний мөнгө улстөрчдийн эрхшээлд байдаг гэдэг нь бол батлагдлаа. Үүнийгээ илэрсэн гээд өнөө гэр хорооллын айлуудын янданд тавьж утааг бууруулах индукцийн төхөөрөмж шигээ төсөв, бодлого дээрээсээ шууд хасчихмааргүй байна. Харин ч зориулалтыг нь өөрчлөөд нийгэмдээ тустай ажил руу оруулах хэрэгтэй байх. УИХ-ын гишүүн бүр нийт ард түмнийг төлөөлнө гээд Үндсэн хуульд заачихсан байгаа. Дураараа зарцуулах, гар хүрэх эрхтэй мөнгө байгаа юм бол наад зах нь хүүхэд хамгааллын асуудалд оруулчих хэрэгтэй.
Өнгөрсөн жил хүүхэд хамгааллын асуудалд 6.4 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн юм билээ. Өнөө жилийн хувьд найман тэрбум болгож өсгөсөн талаар УИХ-ын эмэгтэй гишүүд яриад эхэллээ. Бага байсан мөнгийг холбогдох газар, ТББ-уудын саналыг авч байгаад нэмчихлээ гэсэн “баатарлаг” ярианууд л даа. Манай улсад 18-аас доош насны сая гаруй хүүхэд бий. Тэдэнд жилд найман тэрбум төгрөг зарцуулахаар тусгана гэдэг бол үнэхээр чамлалтай.
Иймээс одоо хэл аманд ороод байгаа Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангийнхаа мөнгийг хүүхэд хамгаалалд зарцуулчих гээд байгаа юм. Найман тэрбум төгрөгөөс ажил хариуцсан байгууллагууд нь цалин, үйл ажиллагаандаа юу ч авахгүй явлаа гэхэд улсын өмчит сургуулиудын дэргэдэх авто замын гарцыг сэргээж будахад л дуусна.
Уг нь бол манайхаас арай дээр улсад бол сургуулийн хүүхдүүд хичээлдээ ирж очдог автобустай байдаг. Америк кинонд гардаг танк шиг сурагчдын автобус авна гэвэл найман тэрбум төгрөгөөр наймыг л авах байх. Ядаж Солонгос, Хятадаас хуучин автобус авч болно шүү дээ. Дээр дурдсан АСЕМ-аас үлдсэн хэдэн автобус ингэхэд хаана явна вэ. Сургуульд нь сурагчдаа зөөж чаддаггүйгээс болоод жилдээ бүтэн хоёр анги дүүргэчих бага насны хүүхдүүд замын ослоор эндэж байгаа.
Ийм хүнд сэдвийг сөхөхөө больё. Удахгүй хүйтний эрч чангарна. Тэгэхээр юу болдог гэж бодно. Жишээ нь, 19, 20 цаг гээд Офицеруудын ордны автобусны буудал дээр очоод үзвэл баахан цүнхнээсээ томгүй хүүхдүүд л байдаг. Ирсэн автобусанд багтаагүй улаан хацартай хүүхдүүд “Ахаа хөлдөж үхлээ, зогсчих л доо” гээд том хар цүнхээ далбагануулсаар хоцорч байгаа харагддаг.
Дээрээс нь гэр хорооллын хүүхдүүд өглөө хичээлтэй бол өвлийн улиралд үнэгэн харанхуйгаар л нохой шуугиулсаар гарах болдог. Ядаж гудамжуудаа бүгдийг нь үүрээр ч хамаагүй асаад унтардаг гэрэлтэй болгочихмоор байгаа юм. Ер нь тэгээд хүүхэд хамгаалал гэхээр хойд эцэг, эхээс эсвэл зам тээврийн ослоос хамгаалах ёстой юм шиг ерөнхий ойлгодог боллоо. Гэтэл дэлхий даяар бол төлөвшил, сэтгэхүйд анхаарах ёстой гэдэг болсон байна. Саяхан манай сонинд Монголд гурван хүн тутмын нэг нь сэтгэцийн эмгэгтэй талаар мэргэжлийн эмчийн яриа гарсан. Сэтгэцийн эмгэг гэхээр ухаан мэдрэлгүй, шүлс амаа гоожуулаад дэмийрэлд орчихсон хүн гэдэг ойлголт түгээмэл.
Дотроо шаналж бачимдаж, стресст орсон бол бас нэг төрлийн сэтгэцийн эмгэг гэсэн үг. Цахим орчны энэ хурдтай хөгжил хүүхдүүдэд яаж нөлөөлж байгааг одоо анхаарах цаг нь болсон. Сургууль бүхэн сэтгэлзүйчтэй байж чадаж байна уу. Энэ мэтээр л мөнгө төгрөг шаардлагатай ажлын жагсаалт гарна даа. Жижиг дунд үйлдвэрлэлээ дэмжих гээд чадахгүй бол хүүхдээ аварсан улс болъё. Тэгэхээр УИХ-ын гишүүд одоо манай, танай үед тийм ийм мөнгө төгрөг авсан, гарсан гээд маргаад байгаа мөнгөө хүүхдүүд рүүгээ чиглүүлчих юм биш үү.
ЭХ СУРВАЛЖ: ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН СОНИН
