С.УЯНГА
Их гүрний умард хэсэгт Далан хар уулын өвөр, хатан голын хормойд оршиж буй Хөх хотын хөгжил, дэвшлийн түүчээ. Тэнд аж төрж буй өвөрлөгч ах дүүсийн ахуй амьдрал, өөрчлөлт шинэчлэлийг сурвалжилсан Монголын сэтгүүлчдийн жим хийгээд “түүх”-ийг авч үзвэл дурайсан өргөн зам, харилцан хамтын ажиллагаа өндөр төвшинд хөгжиж ирсэн байдаг. Тэр дундаа сүүлийн жилүүдэд Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн салбарын хамтын ажиллагаа үлгэр жишээ өргөжиж ирсэнтэй маргах хүн үгүй.
Тэгвэл энэ удаад ч Монголын сэтгүүлчдийн баг өргөн бүрэлдэхүүн, өндөр ач холбогдол бүхий “айлчлал”-ыг урд хөршид хийв. Энэ үеэр “70 жилийн гэрч” Хятад, Монголын сэтгүүлчдийн хамтарсан сурвалжлагын анхны шанг татаж, хөшгийг сөхсөн юм. Ийнхүү хоёр орны сэтгүүлчид Хятад гүрний 70 жилийн туршид хуримтлуулсан туршлага, ололт амжилтыг хамтдаа сурвалжлахын сацуу харилцан нэгнээсээ суралцсан, халуун дотно нөхөрлөл үүсгэж аяны богц дүүрэн явлаа.
Хоёр орны дипломат харилцааны томоохон илэрхийлэл болж, хамтарсан сурвалжлагын анхны шанг татсан “70 жилийн гэрч” түүхэн үйл явдлыг Хятадын талаас ӨМӨЗО-ы Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн алба, Өвөрмонголын Өдрийн сонины “Солонго” мэдээллийн төв болон Монголын талаас Сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэл хамтран зохион байгуулсан юм. Албан ёсны арга хэмжээг нээж, туг гардуулах ёслолын үеэр ӨМӨЗО-ы Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албаны дарга Хань Юйшян “Монгол, Хятад хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойг тохиолдуулан эдийн засаг, соёл боловсрол, хүмүүнлэгийн салбарт гарсан хөгжил дэвшлийг үзүүлэхийг зорьсон. Үүний зэрэгцээ хоёр орны найрамдалт харилцаа, нөхөрсөг үйл ажиллагааны үр дүнг гүйцэд харуулахаар хоёр орны хэвлэл мэдээллийнхний хамтарсан аяллыг цувралаар зохион байгуулж байна” гэдгийг онцолсон юм.
Харин МСНЭ-ийн ерөнхийлөгч Х.Мандахбаяр “Манай хоёр орны харилцан ойлголцол, хамтын ажиллагааны хүндлэл 70 жилийн түүхтэй. Тэр дундаа хэвлэл мэдээллийн байгууллагын хамтын ажиллагаа сүүлийн 10 жилд эрчимтэй хөгжиж ирсэн. Энэ үйл хэрэгт Сэтгүүлчдийн эвлэлийг удирдаж байсан нэрт сэтгүүлч Б.Галаарид онцгой үүрэг гүйцэтгэж, өнөөдрийн хамтын ажиллагааны жимийг гаргасан юм шүү. Нэг талаас Хятад улсын хөгжил дэвшил, нөгөө талаас сэтгүүлчдийн хамтын ажиллагаа чухал гэдгийг онцлох ёстой” гэсэн юм.
Ийнхүү хоёр орны хамтарсан сурвалжлагыг түүчээлэх багт МСНЭ-ийн төв болоод хөдөө орон нутгийн салбар зөвлөлийн дарга нар, өдөр тутмын сонин, телевиз, цахим мэдээллийн хэрэгсэл нийлсэн 20 гаруй сэтгүүлч хамрагдаж Хөх хот, Янь Ань хот, Бугат, Ордос, Хятадын хувьсгалын өлгий нутагт аяны дөрөө мулталлаа. Харин Хятадын талаас Синьхуяа, Талын дуу хоолой радио, Монгол одон телевиз, Солонго мэдээллийн төвийн сэтгүүлчид бидэнтэй дөрөө нийлүүлэн томилолт өвөртөлсөн нь дээр дурдсанчлан харилцан суралцаж, халуун дотно нөхөрлөлөөр цалгисан аяны богц дүүрэн долоо хоногийг өнгөрүүлсэн нь богино мэт боловч урт замын аялал, хамтын ажиллагааны эхлэл байсан гэж хэлж болно. Гар, сэтгэл нийлсэн өвөрмонгол сэтгүүлчид бидэнд хэчнээн элэгсэг дотно, Монголын талаар өргөн мэдлэгтэй нь асууж сонжих асуулт бүрээс нь мэдрэгдэж явлаа. Тэдэн дунд Монголд хэд хэдэн удаа ирж байсан, бусад улс орноос илүү ар монголыг л онцолж ирэхийг хүссэн сэтгүүлчид олон байв. Монголд ирвэл хамгийн эхэнд уудам тал нутагт Монгол гэрээ бариад, таван хошуу малаа тааваараа адгуулж буй жирийн малчны ахуйг сурвалжлахыг хамгийн ихээр хүсч байгаа. Гэвч одоо хүртэл орон гэргүй ядуу зүдүү хүмүүс, гуйлга гуйдаг хүүхдүүд байдаг гэсэн мэдээллийг олон удаа сонссон ч итгэдэггүй. Төр засаг болоод бусад хүмүүс нь яагаад тусалж дэмждэггүй юм бэ гэж гайхширч буйгаа Синьхуяа агентлагийн сэтгүүлч Үзэсгэлэн ярьж байв.
Харин өмнө нь Улаанбаатарт багахан хугацаанд ажиллах томилолт өвөртөлсөн талаараа Талын дуу хоолой радиогийн сэтгүүлч Чэнь Тана “Монгол надад маш гүн сэтгэгдэл төрүүлсэн. Хамгийн гоё нь гудамжаар зөрөх хүн бүхэн монгол гэж бодохоор л сайхан санагдсан. Монголын уур амьсгал, хүмүүсийн эелдэг дотно харилцаа ч таатай сэтгэгдэл төрүүлдэг. Дараа гэр бүлээрээ аялахаар төлөвлөж байгаа” гэж байна. Түүнчлэн Монгол гэх юм бүхэн танил дотно мэдрэмж төрүүлдэг ч Улаанбаатарт байгаа үйлчилгээний газрууд яагаад хаягаа босоо бичгээрээ бичдэггүй. Тэр дундаа баялаг сайхан монгол нэрээрээ оноож нэрлэдэггүйд эмзэглэж, гайхаж явдаг яриа ч өрнөсөн юм.
Ер нь Ар, Өвөрмонголчууд хэдийгээр хил хязгаараар зааглагдсан ч сэтгэл зүрх нэг, Монгол гэсэн тодотголтой бүхнийг авч үлдэх гэж хэрхэн тэмцэж байгаа нь алхам тутамд анзаарагдаж байв. Үүний нэг тод жишээ нь бүх байгууллагын хаягийг уйгаржин монгол бичгээр бичиж, араас нь ханзаар давхар хаягласан нь нүдэнд илхэн. Энэ бол босоо бичиг үсгээ эрхэмлэж, хадгалж үлдэх өвөрлөгч ахан дүүсийн чин хүслийнх нь илрэл гэлтэй.
Үргэлжлэл бий…
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2019.4.23 № 84 (6051)
