Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчид хуралдаж, Хуралдааны тов зарлах, хэлэлцэх асуудлыг дэмжих, Тогтоолд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, Нийслэлийн өмчөөс төрийн өмчид эд хөрөнгө шилжүүлэх, Журам гэрээний төсөл батлах тухай асуудлыг хэлэлцэж, Нийслэлийн хүн амын хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, хот орчмын мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, хадгалалт, эрүүл ахуйн байдлын талаар судлах, санал, дүгнэлт боловсруулах Ажлын хэсгийн тайлан мэдээллийг сонсов.
Зарим үйлдвэрийн үйл ажиллагааг зогсоожээ
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2018 оны арваннэгдүгээр сарын 14-ний өдрийн 171 дүгээр тогтоолоор Нийслэлийн хүн амын хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, хот орчмын мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, хадгалалт, эрүүл ахуйн байдлын талаар судлах, санал, дүгнэлт боловсруулах Ажлын хэсэг байгуулсан. Тус ажлын хэсгийн нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Н.Батсүмбэрэл ахалж, бүрэлдэхүүнд нь нийслэлийн МХГ, Хөдөө аж ахуйн газар, Онцгой байдлын газар зэрэг холбогдох албаныхан багтсан юм.
Ажлын хэсэг өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сарын 19-нд Баянзүрх, Сонгинохайрхан, Налайх дүүргийн нутагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа мал төхөөрөх, мах боловсруулах 11 үйлдвэрт шалгалт хийсэн. Төлөвлөгөөт бус эл хяналт, шалгалтын явцад 31 зөрчил илэрч, 21-ийг арилгуулж, эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авчээ. Мөн урьдчилсан хяналтад хамрагдаагүй, зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулж байсан “Бугат-Эрхэс” компанид 500.000 төгрөгийн торгууль ногдуулж, “Эрээн сити юнайтэд” болон “Мөнх төгрөг” компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоогоод байна. Нийстдээ 6500 кг мах хурааж, устгуулахаар шийдвэрлэж, 15.5 сая төгрөгийн торгуульж ногдуулж, бүрэн барагдуулж дуусчээ.
Ажлын хэсгийн шалгалтын явцад Монголын мах экспортод сөргөөр нөлөөлөхөөр ноцтой зөрчлүүд илэрсэн талаар ажлын хэсгийн гишүүн, нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгч Б.Бямбадорж танилцуулав. Тэрбээр “Холбогдох байгууллагатай хамтран мах бэлтгэх бодлогод журам боловсруулах шаардлагатай болоод байна. Тэргүүлэгчдийн хурлын тэмдэглэлээр холбогдох байгууллагад үүрэг өгөх саналтай байна. Мах, махан бүтээгдэхүүн бэлтгэх үйл явцад зөвшөөрөлгүй оролцож буй гадаадын иргэдийг шалгахыг нийслэлийн ГХУСАЗЗ-д, хүнсний аюулгүй байдлын талаарх уг шалгалтыг хийж, хагас жил тутамд Тэргүүлэгчдэд танилцуулж байхыг тэмдэглэлээр үүрэг болгох хэрэгтэй” гэсэн юм. Танилцуулгын үеэр олонх байгууллага зориулалтын бус, эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй газарт мах чанаж байсныг дурдлаа. Мөн Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлөө өөрчлөн ажиллаж буй гадаадын иргэд ч байсан аж. Түүнчлэн зарим компани дулааны аргаар боловсруулсан мах БНХАУ-д экспортлох зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжийг ашиглан үйл ажиллагаа явуулж байсан зөрчил ч илэрчээ.
Тэргүүлэгчид Ажлын хэсгийн дүгнэлтийг сонсоод дараах саналуудыг хэлсэн юм.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Н.Батсүмбэрэл: -Улаанбаатар хотын хүнсний аюулгүй байдал бүрэн алдагдсан юм байна. Иргэд мах идэж байна уу, химийн бодис идэж байгаа юу хэлэхэд бэрх. Мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг оруулж Ажлын хэсгийг өргөтгөх хэрэгтэй.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч, Засаг даргын орлогч П.Баярхүү: -Ажлын хэсгийг тогтмол үйл ажиллагаатай болгох хэрэгтэй гэсэн саналтай байна. Мөн тусгай чиг үүргийн байгууллагуудыг оруулж, өргөтгөхийг дэмжинэ. Улмаар хүнсний аюулгүй байдлын талаар хэрэгжүүлэх зохион байгуулалтын санал оруулж ирээрэй гэж хэлэх байна.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Ц.Байгалмаа: -Нийслэлийн хүн амын хүнсний аюулгүй байдлыг хангаж, тогтвортой байдлыг алдагдуулахгүй байх хэрэгтэй. Ажлын хэсэг эрчтэй ажиллах гэсэн боловч хүчин мөхөстсөн бололтой. Тиймээс асуудлыг өндөр түвшинд гаргах ёстой. Хот стандарт боловсруулах ажлыг нийслэлийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газарт үүрэг болгох хэрэгтэй. Ажлын хэсгийг өргөн бүрэлдэхүүнтэй болгож, үйл ажиллагааг нь тогтворжуулах нь зүйтэй.
Хуралдаанаас Ажлын хэсгийг өргөтгөж, байнгын ажиллагаатай болохыг дэмжив.
“Нийслэлийн өмчийг үнэгүйдүүлж болохгүй”
Журам, гэрээний төсөл батлах тухай асуудлыг нийслэлийн Өмчийн харилцааны газрын дарга Ч.Однасан танилцуулав. Тус газраас үйл ажиллагаа нь зогсонги байгаа гурван байгууллагыг менежментийн хувьчлалаар хувьчлах санал боловсруулжээ. Тухайлбал, “Үртсэн шахмал түлшний үйлдвэр” ОНӨААТҮГ-ын тоног төхөөрөмжүүд хуучирсан тул Чех улсаас шинийг авахад 250, түүхий эд болон урсгалд засварт 150 сая төгрөг шаардлагатай байгаа аж.
Улаанбаатар хотын иргэдэд стандартад нийцсэн, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан мах, махан бүтээгдэхүүн нийлүүлэхийн тулд “Багахангай мах боловсруулах үйлдвэр” НӨҮГ-ийн тоног төхөөрөмжийг сайжруулж, барилгад засвар хийх шаардлага тулгарчээ. Нийтдээ 12 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт шаардлагатай. Тиймээс уг ажилд хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг татахаар нийслэлийн Өмчийн харилцааны газраас менежментийн хувьчлалаар хувьчлах санал боловсруулжээ. Мөн өнгөрсөн жилүүдэд тогтмол алдагдалтай ажиллаж ирсэн Налайх дүүргийн “Чандмань Налайх” ОНӨААТҮГ-ын ахуй үйлчилгээний төвийн барилгыг менежментийн хувьчлалаар хувьчлах санал оруулж ирсэн юм.
Менежментийн үр дүнг харгалзан хувьчлан авах этгээдийг сонгон шалгаруулах журмыг боловсруулахдаа ТБОНӨТХ-ийн 46 дугаар зүйлийг үндэслэжээ. Сонгон шалгаруулалтад оролцогч нь тухайн салбарт хөрөнгө оруулалт хийж, үйлдвэрийн үр ашгийг дээшлүүлэх чадамжтай байх, бизнес төлөвлөгөөний төсөлтэй байх шаардлагатай болж байна. Бизнес төлөвлөгөөний төсөлд үйл ажиллагааны хүрэх үр дүн, зах зээлийн цар хүрээ, хөрөнгө оруулалт, хугацаа зэргийг зааж өгчээ. Улмаар менежментийн гэрээг гурав хүртэл жилээр байгуулахаар төлөвлөжээ. Ингээд гэрээний хугацаа дуусахад үйлдвэрийн үйл ажиллагааг тодорхой түвшинд хүргэсэн тохиолдолд хувьчлах аж. Хэрэв үр дүнд хүрээгүй бол гэрээг хаах бөгөөд энэ тохиолдолд дэнчинг улсын орлого болгохоор төсөл боловсруулжээ.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан нийслэлийн Өмчийн харилцааны газрын дарга Ч.Однасан “Мах боловсруулах үйлдвэрт 12 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байгаа. Менежментийн гэрээг дүгнээд цуцлах, хаах гэсэн заалттай. Гэрээний үүргээ хангалттай биелүүлээгүй бол гэрээг цуцална. Шахмал түлшний үйлдвэр 2012 онд нээгдсэн. Өдгөө тоног төхөөрөмж нь элэгдсэн учраас шинэчлэх шаардлагатай. Энэ үйлдвэрийг 2014 онд нээлттэй дуудлага худалдаагаар худалдах гэсэн боловч санал ирээгүй юм. 2016 онд хувьчлах өмчийн жагсаалтад оруулсан байсан ч агаарын бохирдол ихсэж буй үед хувьчлах нь буруу юм байна гээд жагсаалтаас хасуулсан. Ингээд хувийн хэвшилтэй хамтран үйл ажиллагааг нь жигдрүүлэх шаардлагатай гээд менежментийн үр дүнг харгалзан хувьчлах санал оруулсан” гэсэн юм.
Уг асуудлыг Тэргүүлэгчид дараагийн хуралдаанаар хэлэлцэхээр хойшлуулсан юм. Тэргүүлэгчид дараах саналыг гаргасан учраас ийнхүү хойшлуулсан юм.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Ц.Байгалмаа: -Төлөвлөлт, бодлогогүйгээс гарсан алдааг зассаар байгаад л таарч байна. Үүний жишээ нь өнөөдрийн хэлэлцэж буй асуудал. Ашиггүй зүйлд хөрөнгө оруулалт хийгээд дөрвөн тэрбум төгрөгийн хөрөнгөө 400 сая төгрөгийн барьцаанд алдчихаад байна. Булган аймагт шахмал түлшний үйлдвэр бариад бүтээгдэхүүнээ яаж нааш нь нийлүүлэх гэсэн юм бэ. Цаашид ийм алдаа гаргахгүй байх хэрэгтэй. Хувийн хэвшлийн хийж чадах зүйлд хөрөнгө оруулалт хийгээд хохирол учруулж болохгүй гэсэн санал хэлмээр байна. Хувийн хэвшил орж чадахгүй байгаа салбарт хөрөнгө оруулах хэрэгтэй. Орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газруудыг хувьцаат компани болгож байгаа. Үйл ажиллагаа, эдийн засгийн төлөвлөлт нь ямар байгааг сонсох ёстой. Нийслэлийн Өмчийн харилцааны газар бодлого гаргаж ажиллаарай.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч С.Мөнхчулуун: -Өмч хувьчлалын жагсаалтад оруулчихсан учраас хувьчлах нь зүйтэй. Нийслэлийн Өмчийн харилцааны газар аль нэг байгууллагыг хувьчлах болохоороо журам боловсруулдаг байдлаа болих хэрэгтэй байна.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Б.Батнасан: -Хувьчлахаар оруулж ирсэн гурван байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэл, хөрөнгө нь өөр байна. Шахмал түлшний үйлдвэрийг 2010 онд ашиглалтад оруулсан байхад яагаад 900 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй болдог юм бэ. Ямар үйл ажиллагаа явуулж, хэдий хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн болоод тоног, төхөөрөмж нь элэгддэг юм бэ. Үүнийг сонсох хэрэгтэй. Мах боловсруулах үйлдвэрийн барилга 1990 онд ашиглалтад орсон. Мэргэжлийн хяналатын газраас барилгад нь үйл ажиллагаа явуулж болохгүй гэдэг. Тэгэхээр хувьчлаад үр дүн авчрахгүй. Үйл ажиллагаа явуулаагүйн улмаас дөрвөн тэрбум төгрөгийн хөрөнгө ашиглаагүй байхад элэгдчихсэн. Тэгэхээр тус тусад нь санал хураах хэрэгтэй.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Н.Батсүмбэрэл: -Тусад нь санал хураах нь зүйтэй. Махны үйлдвэр шүүхийн маргаантай байгаа. Уг асуудлыг нь шийдэж байж хувьчлах нь зүйтэй. Өмчийг нь жагсаалт, тухайн байгууллагын саналыг авах хэрэгтэй. Газар нь байгаа, эсэх талаар ч мэдээлэл авах ёстой. Тиймээс махны үйлдвэрийн хувьчлалыг хойшлуулах саналтай байна. Шахмал түлшний үйлдвэрээс нийслэлд түлш нийлүүлнэ гэвэл өртөг өндөртэй байж мэднэ. Тооцож үзэх хэрэгтэй. Чехээс авах төхөөрөмж нь лацтай байдаг учраас турших боломжгүй. Эхлээд туршиж үзэх хэрэгтэй.
Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Д.Мөнхжаргал: -Уг асуудлыг хойшлуулаад нийслэлийн Засаг даргаар томилогдсон С.Амарсайханы бодлого ямар байгааг сонсох хэрэгтэй. Тодорхойгүй зүйл олон байгаа учраас мэргэжлийн дүгнэлтүүдийг тусгах нь зөв гэж бодож байна. Аливаа өмчийг хувьчлахдаа бодлоготой оруулж ирэх хэрэгтэй. Гэвч санал оруулж ирсэн гурван байгууллагыг хувьчилснаар нийслэлийн иргэдэд ямар өгөөжтэй вэ гэдэг нь тодорхойгүй байна. Өртэй учраас хувьчлах нь зөв гэсэн байдалтай байж болохгүй. Тиймээс буцаах саналтай байна. Менежментийн гэрээг гурван жилээр хийнэ гэж байдаггүй. Арван жилээр хийж байж үр дүн нь гардаг.
Нийслэлийн ИТХ-ын дарга Р.Дагва: -Эдгээр үйлдвэр орон нутагт ажлын байр бий болгож, иргэд ажилтай болох сайн талтай. Гэвч ингэж хувьчлах болсноор нийслэлийн өмчийг үнэгүйдүүлж байна гэдэг хардлага төрж байх шиг байна. Хувьчлал хотын хөгжлийн бодлоготой яаж уялдах юм бэ гэдэг асуудал гарч ирнэ. Ялангуяа шахмал түлшний үйлдвэрийн хувьд. Үйл ажиллагаа явуулаагүй байхад тоног төхөөрөмж нь элэгдээд үхмэл хөрөнгө болж байна. Тиймээс цаашид хэрхэн ашигтай байлгах талаар бодох хэрэгтэй.
Нийслэлийн ИТХ-ын ээлжит XXIII хуралдааныг ирэх 28-нд товлолоо
Тэргүүлэгчдийн энэ удаагийн хуралдаанаар өмч шилжүүлэх тухай асуудлыг хэлэлцсэн юм. Нийслэл дэх Төрийн аудитын газраас балансдаа бүртгэлтэй 348 сая 530 мянган төгрөгийн үнэ бүхий 77 нэр төрлийн машин, тоног төхөөрөмж, 95 нэр төрлийн тавилга, эд хөрөнгө, гурван нэр төрлийн программ хангамж, тээврийн хэрэгслийг төрийн өмчид шилжүүлэх хүсэлт ирүүлжээ. Тэргүүлэгчид нийслэлийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар худалдаж авсан хөрөнгийг энэ мэтээр шилжүүлж болохгүй гээд танилцуулга дутуу тул хойшлуулав.
Мөн өнөөдрийн хурлаар Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар гүйцэтгэх ажлын тогтоолд өөрчилж оруулсан юм. Хуралдааны төгсгөлд нийслэлийн ИТХ-ын ээлжит XXIII хуралдааныг энэ сарын 28-ны өдрийн 10.00 цагт товлож, Нийтийн тээврийн үйлчилгээний салбарын үйл ажиллагааны санхүүжилтийн түр журам, зардлын тариф батлах тухай асуудлыг хэлэлцэж, Монгол Улсын Засгийн газрын 62 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн ажлын явцын талаар танилцуулга сонсохоор тогтлоо.
